CURRICULUM VITAE

Christos Merantzas is Professor in the Department of History & Archaeology of the University of Patras where he teaches cultural history and theory. He studied Archaeology in the Universities of Ioannina (Greece), Louvain-la-Neuve (Belgium) and Paris I Panthéon-Sorbonne (France). He worked for the Archaeological Service of Greece, for the Foundation of the Hellenic World (Athens), and for the Laboratory of Archaeology of the University of Ioannina. He is a teaching fellow at the Hellenic Open University (academic years 2008-2010, 2017-2024).

One of his major research interest is post-Byzantine painting in the Balkan Peninsula from the 16th-19th centuries, with emphasis on the survival and diffusion of  iconographic subjects of the Greco-Roman antiquity related to the notion of time, and on the blending of European and Islamic motifs in post-Byzantine iconography. A collaborative work with Dr. Brigitte Pitarakis (CNRS, France) entitled A Treasured Memory. Ecclesiastical Silver from Late Ottoman Istanbul in the Sevgi Gönül Collection, Vehbi Koç Foundation, Istanbul 2006 (in English and Turkish) was devoted to the study of the material of ninety ecclesiastical silver objects from Istanbul workshops gathered by Sevgi Gönül, a collection now incorporated in the Sadberk Hanim Museum (Istanbul) [http://www.sadberkhanimmuzesi.org.tr/]. The above mentioned material bears testimony to the cosmopolitan character and artistic taste of Ottoman Istanbul in the period from the early eighteenth to the early twentieth century [http://kassiani.fhw.gr/constantinople/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=11352]His research activity focused also on the study of the cultural history of the body and on the complexity of the symbolic relations that constitute both the substance of an algaesthetically experienced ritualisation and the way in which a society builds its very identity on it, with special emphasis on the transition from the ancient Greek into the Byzantine world. He has published extensively in the cultural history of Byzantine and post-Byzantine period (seven books, three co-authored monographs) and numerous articles in a variety of journals covering subjects from cultural history of the body to cultural heritage management. He was the scientific responsible for the Research Project entitled 'The Virtual Museum' funded by the 'John S. Latsis Public Benefit Foundation' (2015):  https://www.youtube.com/channel/UClZcOpY3zzfuIyNj_LRzf6Q/videos In 2013 he has awarded the Metsovion Interdisciplinary Research Prize of the National Technical University of Athens for the best academic research [The Cultural Components of the “Locus Sanctitatis”. The Collection of Icons of the Monastery of Vyliza, Matsouki Epirus, Athens 2012, Smili editions]: http://mirc.ntua.gr/foundation/docs/aponomi_vraveiwn_2013-14.pdf He was the project manager for the Greek part of the European Programme In-NovaMusEUm: Museums come back to the local community through arts and food, co-funded by the Creative Europe Programme of the European Union (2016-2018): http://www.innovamuseum.eu/ One of his last book focuses on the aesthetic appreciation of human-constructed environments with special emphasis on the Delphic topography.



ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ / PUBLICATIONS



A. ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ/MONOGRAPHS:

1. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Οι Σουλιώτισσες (1827) του Ary Scheffer. Η πολιτισμική αφήγηση ενός ρομαντικού θυσιαστικού ιδεώδους, Σμίλη, Αθήνα, 2022.




2. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Τοπιο-γραφίες, Σμίλη, Αθήνα 2020 [ISBN: 978-618-5399-48-1].




3. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Φωτεινή Κρυπτότητα. Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στην εννοιολόγηση του απερίγραπτου θεού, της ουτοπικής πόλης και του θανάτου στον βυζαντινό πολιτισμό, Σμίλη, Αθήνα 2018 [ISBN: 978-960-6880-87-2].





4. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Ανα-χώρα(-η)ση: Μορφές ετερότητας στον βυζαντινό πολιτισμό, Σμίλη, Αθήνα 2014 [in Greek with English summary]
Christos D. Merantzas, Αna-chora(-i)tism: Forms of Otherness in the Byzantine Culture, Smili, Athens 2014.







5. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Οι πολιτισμικές συνιστώσες του «τόπου της αγιότητας». Η συλλογή εικόνων της μονής Βύλιζας Ματσουκίου, Σμίλη, Αθήνα 2012 [in Greek with an extensive English summary].
Christos D. Merantzas, The Cultural Components of the “Locus Sanctitatis”. The Collection of Icons of the Monastery of Vyliza, Matsouki Epirus, Smili, Athens 2012.

[Βραβείο καλύτερης ερευνητικής εργασίας (2013) στο πεδίο "Φύση και Πολιτισμός στις Ορεινές Περιοχές στην Ελλάδα και την Ευρώπη" του Ιδρύματος Ανάπτυξης του Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου]



6. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Ο αντεστραμμένος Διόνυσος. Σχεδίασμα μιας σωματοθεωρίας αλγαισθητικού αυτοκαταναγκασμού, Σμίλη, Αθήνα 2011 [in Greek with English summary].
Christos D. Merantzas, The Inverted Dionysus. A Draft Body-theory of Algaesthetic Self-constraint, Smili, Athens 2011.






7. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Ο “τόπος της αγιότητας” και οι εικόνες του. Παραδείγματα ανάγνωσης της τοπικής ιστορίας της Ηπείρου κατά τη μεταβυζαντινή  περίοδο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2007 [in Greek].
Christos D. Merantzas, The "Locus Sanctitatis” and its Images. Examples of Reading the Local History of Epirus, Greece, in the Post-Byzantine Period, University of Ioannina, Ioannina 2007.






8. Christos Merantzas, A Treasured Memory. Ecclesiastical Silver from Late Ottoman Istanbul in the Sevgi Gönül Collection, Vehbi Koç Foundation-Sadberk Hanım Museum, Istanbul 2006, In collaboration with Dr. Brigitte Pitarakis (CNRS, France) [in English and Turkish].




9. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Η εικονογράφηση των Αίνων στη μεταβυζαντινή μνημειακή ζωγραφι­κή του ελλαδικού χώρου (16ος-18ος αι.). Η συμβολική θεώρηση της έννοιας του χρόνου στην Οικουμένη και στο Σύμπαν, Ολκός, Ιωάννινα 2005 [in Greek].
Christos D. Merantzas, The Illustration of Psalms 148-150 in the Post-Byzantine Monumental Painting of Greece (16th-18th century). The Symbolic Concept of Time in the Oecumene and the Universe, Olkos, Ioannina 2005.





B./B. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ / EDITING:
Α΄ επιστημονικό συνέδριο για τα Τζουμέρκα: Ο τόπος, η κοινωνία, ο πολιτισμός: Διάρκειες και τομές, 23 - 25 Ιουνίου 2006, επιμέλεια και εισαγωγή Χ. Δ. Μεράντζας, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων-Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αθήνα 2008 [in Greek].
Christos D. Merantzas (ed.), 1st Scientific Congress for the Region of Tzoumerka, Epirus: Place, Society, Culture: Continuities and Discontinuities, 23 - June 25, 2006, Historical and Folklore Society of Tzoumerka-University of Ioannina, Athens 2008.


Γ./C. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ / COLLECTIVE WORK



1. Χρήστος Μεράντζας, Βαρβάρα Παπαδοπούλου, Ιωάννης Χουλιαράς (επιμ.), Φως Ιλαρόν. Αφιέρωμα στη μνήμη Αθανασίου Παλιούρα, Υπουργείο Πολιτισμού-Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, Αθήνα 2024.





2. Έργο Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα (Ε.Α.Η.Σ.Β.) 

Τίτλος Πρόσκλησης: 5η Πρόσκληση "Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα για Ανθρωπιστικές και Νομικές Επιστήμες, Επιστήμες Τεχνών και Γραμμάτων"
Θεματική Περιοχή: ΘΕ-1 Ανθρωπιστικές και Νομικές Επιστήμες, Επιστήμες Τεχνών και Γραμμάτων  (σε συνεργασία με την Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιλιάνα Ζάρρα, Πανεπιστήμιο Πατρών και τον Λέκτορα Στέφανο Τσιόδουλο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Κύριος Συγγραφέας: Χρήστος Μεράντζας 

Ιλιάνα Ζάρρα, Χρήστος Μεράντζας, Στέφανος Τσιόδουλος (2015). Από τον μεταβυζαντινό στον νεότερο ελληνικό πολιτισμό. Παραδείγματα εικαστικής παραγωγής (16ος-20ός αιώνας).  Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. [ISBN: 978-960-603-046-8]




 3Χρήστος Δ. Μεράντζας, Στέφανος Τσιόδουλος, Ιωάννης Χουλιαράς), Η δυαδική αντίθεση παραδείσου και κόλασης: Το δαιμονικό στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη και τον λαϊκό πολιτισμό,  Αθήνα 2023: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. Πρόκειται για συμμετοχή σε συλλογικό τόμο, του οποίου είχα την ευθύνη υλοποίησης, ως επόπτης του έργου/Κύριος συγγραφέας κατά τη σύμβαση, όπου και έχω συγγράψει τα κεφάλαια 7-10 [σε σύνολο 10]. Ο κάθε συγγραφέας έχει την αποκλειστική ευθύνη των κεφαλαίων που του ανήκουν, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν κοινά κεφάλαια] Σύνδεσμοi: http://hdl.handle.net/11419/9212

Δ. / D. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ / TRANSLATIONS:
1. Pierre Vidal-Naquet, Η Ατλαντίδα. Μικρή ιστορία ενός πλατω­νικού μύθου, Ολκός, Αθήνα 2006.

2. Pierre Vidal-Naquet, Ο θρυμματισμένος καθρέφτης. Αθηναϊκή τραγωδία και πολιτική, Ολκός, Αθήνα 2003.

3. Françoise Frontisi-Ducroux, Ο Δαίδαλος. Η μυθολογία του τεχνίτη στην αρχαία Ελλάδα, Ολκός, Αθήνα 2002.


Ε. ΑΡΘΡΑ / JOURNAL PAPERS:

1. Χρήστος Μεράντζας, Σύγχρονες προκλήσεις στη συγκρότηση μιας νέας παιδαγωγικής πρακτικής. Προς μια νέα πολιτισμική ανθρωπολογία του εφικτού, στο Γ. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ανθρώπινο δυναμικό Ειδικά ζητήματα και σύγχρονες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση, Γρηγόρης, Αθήνα 2024. 

2. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Η πολιτισμική τοπιογραφία μιας θυσιαστικής πρακτικής: Αναστοχασμός στις Σουλιώτισσες του Ary Scheffer, στο Άννα Μανδυλαρά, Γιώργος Νικολάου, Λάμπρος Φλιτούρης, Νίκος Αναστασόπουλος και Ηλίας Σκουλίδας (επιμ.), Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου «Ελευθερία και θάνατος στην ελληνική επανάσταση». Μικροϊστορικές προσεγγίσεις απο τον αγώνα στον Ηπειρωτικό και στον ευρύτερο Βαλκανικό χώρο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2022, 104-111.

3.  Christos Merantzas, The mnemonic formation of the public space: The example of the main avenue of the city of Ioannina, Epirus, Greece, στο K. Moraitis – E. Konstantinidou (επιμ.), International Conference on Changing Cities V ‘Spatial, Design, Landscape, Heritage & Socio-economic Dimensions’ Organised by the Department of Planning and Regional Development, University of Thessaly, Laboraty of Urban Morphology and Design in collaboration with the Department of History, Ionian University, Greece, 20-25 June 2022 (υπό δημοσίευση 2023)https://changingcities.prd.uth.gr/cc/images/program/FINAL_PROGRAM_CCV_2022.pdf

4.  Christos Merantzas, At the Heart of the Delphic Landscape: The Aesthetic Appraisal of an Intensely Exploited Topography (Bauxite, Aquaculture, Overfishing, Wind Parks), στο 8th Mediterranean Congress of Aesthetics Aesthetics of Everyday Life in Contemporary Cities’, Interim Conference of the International Association for Aesthetics, Delphi, Greece, September 09-11, 2021 (webinar) (υπό δημοσίευση 2022).

5.   C. Merantzas, Pensée publicitaire. Popular Culture as Counterculture, στο Κ. Καθάριου – Α. Αλεξανδρίδου (επιμ.), Τόμος στη μνήμη της Βάσως Παππά, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα (υπό δημοσίευση 2023).

6.   C. Merantzas, The Dance of Zalongo and its echoing culture in the texts of European Philhellenes amidst the first half of the 19th century, στο Ι. Χουλιαράς (επιμ.), Πρακτικά Ημερίδας για τον ιστορικό χώρο Σουλίου, Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, Ηγουμενίτσα 2024. 

7.   C. Merantzas, Thoughts on the excavation ontophany in Ancient Helike, in D. Katsonopoulou (ed.), Sixth international Conference Helike VI. Helike after 373 BC. An interdisciplinary approach, Athens 2024, 1-9.

8.  Χρήστος Μεράντζας, Εκμεταλλευτικές δραστηριότητες ως πεδία αντιπαράθεσης εντός του Δελφικού Τοπίου, στο Γ. Ξανθός - Ε. Νταντή (επιμ.), Η περιφερειακή επιστήμη, το μέλλον της και οι προκλήσεις στα πεδία της έρευνας και της εφαρμογής. 21ο Επιστημονικό Συνέδριο του Συνδέσμου Ελλήνων ΠεριφερειολόγωνΕλληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Ηράκλειο Κρήτης, 16-17 Οκτωβρίου 2020, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Ηράκλειο Κρήτης 2020, 179-186.

9.  Christos MerantzasReflections on Martyrdom and Memory in Early Christian Culture, στο Α. Ανδρέου - Κ. Κασβίκης (επιμ.), ΔΩΡΗΜΑΝ. Αφιερωματικός τόμος για τον Ομότιμο Καθηγητή Κωνσταντίνο Φωτιάδη, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020, 25-42.

10.   Χρήστος Μεράντζας, Πέντε ευρωπαίοι εταίροι για ένα σχέδιο πολιτιστικής συνεργασίας. Η συμμετοχή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης» στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «In_NovaMusEUm. Τα μουσεία επιστρέφουν στην τοπική κοινότητα μέσω της Τέχνης και της Διατροφής», στο Δ. Καλιαμπάκος (επιμ.), Πρακτικά 9ου Συνέδριου του Ε.Μ.Π. και του ΜΕ.Κ.Δ.Ε (26-29.09.2019). Όραμα, σχεδιασμος και πολιτικές για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των ορεινών και των απομονωμένων περιοχών, ΕΜΠ, Αθήνα 2019, 318-329.

11.  Christos Merantzas, From Demonic Noise to Paradisial Melody: Healing in Byzantium, στο: B. Pitarakis & Gülru Tanman (επιμ.), Life Is Short, Art Long: The Art of Healing in Byzantium — New Perspectives, Istanbul Research Institute 38, Pera Museum, Istanbul (2018), 65-74. [Με κριτές]

12. Χρήστος Μεράντζας, Βυζάντιος ή περί της βασιλίδος μεγαλουπόλεως: Η Κωνσταντινούπολη ως αποκλειστική εγγύηση της πολιτισμικής υπεροχής του Βυζαντίου, στο Χαράλαμπος Α. Μηνάογλου (επιμ.), Πρακτικά Συνεδρίου. Η Κωνσταντινούπολη στην Ιστορία και την Λογοτεχνία, 13-14 Μαΐου 2016, Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών, Αθήνα 2018, 29-58.

https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas

13.  Χρήστος Μεράντζας, Η συμμετοχή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης» στο καινοτόμο ευρωπαϊκό έργο περιφερειακής ανάπτυξης με τον διακριτικό τίτλο In_Nova MusEUm, στα Πρακτικά του 20ού Επιστημονικού Συνεδρίου του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Καλλιθέα, 4-5 Ιουνίου 2018, με τον τίτλο «Η Περιφέρεια σε καμπή: Μετα-ψηφιακές κοινότητες, νέος τοπικισμός και επανεθνικοποίηση – Αναπτυξιακές Προεκτάσεις», Αθήνα 2018 295-301.

14.  Christos D. Merantzas, The Holistic Cultural Management of Small-scale Places: The Case Study of Ancient Helike (Achaia, Greece), στο Λ. Φλιτούρης – Α. Σπ. Μάρου (επιμ.), Παρελθόντος κατοπτρισμοί. Κείμενα προς τιμήν του καθηγητή Γεωργίου Π. Παπαγεωργίου, Ηρόδοτος, Αθήνα 2021, 45-66.

15.  Christos Merantzas, Ottoman Textiles Within an Ecclesiastical Context: Cultural Osmoses in Mainland Greece, στο Susan Babaie & Melanie Gibson (επιμ.), The Mercantile Effect. Art and Exchange in the Islamicate World during the 17th and 18th Centuries, Gingko Library, Λονδίνο 2017, 102-113.

https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas

16.  Christos Merantzas, Claude Lévi-Strauss Going on a Journey to Byzantium. From Last Judgment to Paradise, στο Golfo Maggini, Vasiliki P. Solomou-Papanikolaou, Heleni Karabatzaki & Konstantinos D. Koskeridis (επιμ.), Philosophy and Crisis. Responding to Challenges to Ways of Life in the Contemporary World, University of Ioannina & The Council for Research in Values and Philosophy (RVP), Cultural Heritage and Contemporary Change, Series IV, Western Philosophical Studies, Volume 11, τόμος 1, Washington, D.C. 2017, 421-446.https://www.academia.edu/28822834/PHILOSOPHY_AND_CRISIS_RESPONDING_TO_CHALLENGES_TO_WAYS_OF_LIFE_IN_THE_CONTEMPORARY_WORLD_VOLUME_ONE

17.  Christos Merantzas, The Cultural Itinerary of Acephalus. From Medieval Cartography to Post-Byzantine Iconography / Χρήστος Μεράντζας, Η πολιτισμική διαδρομή του Ακεφάλου. Από τους μεσαιωνικούς χάρτες στη μεταβυζαντινή εικονογραφία, στο Panagiotis Soucacos, Aiadne Gartziou-Tatti & Minas Paschopoulos (ed.), Hybrid and Extraordinary Beings. Deviations from ‘Normality’ in Ancient Greek Medicine / Υβριδικά και ιδιότυπα όντα. Αποκλίσεις από την ‘κανονικότητα στην αρχαία ελληνική μυθολογία και στη σύγχρονη ιατρική’, Κωνσταντάρας, Αθήνα 2017, 105-111. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas

18.  Χρήστος Μεράντζας - Γ. Κανελλοπούλου, "Από τα α-τοπία στα πολιτισμικά τοπία: Ο βιόκοσμος ενός Οικομουσείου", Πρακτικά 8ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. και του Μ.Ε.Κ.Δ.Ε.του Ε.Μ.Π. "Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη των ορεινών και των Γεωγραφικά Απομονωμένων Περιοχών", Μέτσοβο, 22-24 Σεπτεμβρίου 2016, 1-16. Σε ηλεκτρονική μορφή στο:http://mirc.ntua.gr/8th_conference/8th_conference_ergasies.html

19.  Χρήστος Μεράντζας, Ανθρωπολογικά διαγράμματα κυκλικής κοσμολογίας στη Ρεντίνα Αγράφων, στο Κωνσταντίνος Μ. Κούτρας (επιμ.), Ιστορία και πολιτισμός Ρεντίνας Αγράφων. Πρακτικά συνεδρίου. Ρεντίνα 22-23 Αυγούστου 2015, Αθήνα 2016, 245-260. Βλ.: https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas

20.  Christos Merantzas, Assessing Local Cultural Heritage Through a Walking Trail: The Case Study of the ‘Theodoros Papagiannis’ Museum of Contemporary Art (Helliniko Ioanninon, Epirus, Greece), Museum Management & Curatorship 31/3 (2016), 246-267, fig. 1-12. http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09647775.2015.1094672

21. Christos Merantzas, The Embodied Self in Byzantine Culture, στο B. Pitarakis (επιμ.) Life is Short, Art Long: The Art of Healing in Byzantium, Istanbul: Pera Museum 2015, 180-191. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas

http://en.peramuzesi.org.tr/Publication/Life-Is-Short-Art-Long-/170/7

22. Χρήστος Μεράντζας, Το πολιτισμικό πρότυπο του φωτός: Ένα σύντομο σχόλιο στο Βίο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, 'Βελλά' Επιστημονική Επετηρίδα, 7 (2015), τεύχος β΄, 571-602. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas

23. Christos D. Merantzas, Martyrdom as a Form of Embodiment in the Byzantine Culture, Scientific Culture 15/1 (2015), 27-38. Βλ.http://www.sci-cult.com/files/ &

http://www.academia.edu/9266849/Martyrdom_as_a_Form_of_Embodiment_in_the_Byzantine_Culture_Scientific_Culture_15_1_2015_ 

24. Χρήστος Μεράντζας, Η ορεσίβια μαρτυρία της καλλιτεχνικής παραγωγής των Επτανήσων: Φορητές μεταβυζαντινές εικόνες με προέλευση τα Επτάνησα και προορισμό το Ματσούκι και το Συρράκο Ιωαννίνων, Κερκυραϊκά Χρονικά 9 (2016), 619-629, εικ. 1-21.

25. Christos Merantzas, The Castle of Salona (Amfissa, Municipality of Delphi, Central Greece): A Proposal for Holistic Approach to Cultural Management, sdct-journal, no 1a, 2a (2014), 69-77. Βλ.:http://sdct-journal.com/index.php/2015-10-18-22-23-19/2014-volume-1-a/349-the-caslte-of-salona-amfissa-municipality-of-delphi-central-greece-a-proposal-for-holistic-approach-to-cultural-management

[Μια πρώτη επεξεργασία του άρθρου δημοσιεύθηκε σε πιο συνοπτική μορφή με τον τίτλο: «Η πολιτισμική διαχείριση του κάστρου των Σαλώνων (Άμφισσας): Η μαρτυρία της “επικής” λήθης της ιστορίας του τόπου στο παρόν και ο καρπός μιας νέας συνάντησης με την ιστορία», στο Μ.Φ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Το Κάστρο των Σαλώνων (Άμφισσας). Ιστορική Διαδρομή – Δυνατότητες και Προοπτική Ανάδειξης. Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου, Άμφισσα 2014, 157-165].

26. Christos Merantzas, From Real to Digital-mediated Objects: Reflections Upon the Digital Reproduction of Archaeological Objects, ESJ 10/17 (2014), 118-128. Βλ.:http://www.eujournal.org/index.php/esj/article/view/3550/3322 

https://www.academia.edu/7501401/From_Real_to_Digital-mediated_Objects_Reflections_Upon_the_Digital_Reproduction_of_Archaeological_Objects_ESJ_10_17_2014_118-128 

27. Christos Merantzas, Plato’s Chora Documented Inside the Monastery of Chora (Cariye Camii), στο N. Ferah Akıncı (επιμ.), International Istanbul Historical Peninsula Symposium 2013, Yildiz Technical University, Istanbul 2014, 511-518. 

Βλ.:https://www.academia.edu/10231946/Christos_Merantzas_Plato_s_Chora_Documented_Inside_the_Monastery_of_Chora_Cariye_Camii_in_Nazl%C4%B1_Ferah_Ak%C4%B1nc%C4%B1_ed._International_Istanbul_Historical_Peninsula_Symposium_2013_Yildiz_Technical_University_Istanbul_2014_511-518.

28. Christos Merantzas, The Role of Computer-mediated Technologies in the Formation of the Cultural Self: Embodiment, Identity, Community, στο M. Mulalic, A. S. Ozturk, T. Boz (επιμ.), ICECI 2013. The International Conference on Eduction, Culture and Identity. Book of Proceedings, International University of Sarajevo, Sarajevo 2013, 215-224.

Βλ.https://www.academia.edu/5669199/The_Role_of_Comuter-mediated_Technologies_in_the_Formation_of_the_Cultural_Self

29. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Η μεταβυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά του Συρράκου Ιωαννίνων: Καταγραφή του επείσακτου αποθέματος φορητών εικόνων, στο Ε. Αυδίκος – Σ. Χ. Νταλαούτης (επιμ.), Μελετώντας την παρουσία του Συρράκου στο χρόνο και το χώρο, Πρέβεζα 2014, 35-82.

Βλ.: http://christosmerantzas.blogspot.gr/p/syrrako-in-place-and-time.html

30. Χρήστος Μεράντζας, Προς μια ερμηνευτική του «Τόπου της αγιότητας», στο Κ. Κ

ωνσταντινίδης – Η. Νέσσερης (επιμ.), Η ιερά μονή Βύλιζας στον τόπο και τον χρόνο. Πρακτικά συνεδρίου, Μοναστηριακή επιτροπή Ι.Μ. Βύλιζας – Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2014, 203-207.

31. Christos Merantzas, The Cultural Construction of the Byzantine Identity: The Case of "Islamophobia", στο A. Kralides – A. Gkoutziokostas (επιμ.), Proceedings of the Symposium "Byzantium and the Arab World: Encounter of Civilizations", ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2013, 291-304.

Βλ.:http://www.academia.edu/3655672/The_Cultural_Construction_of_the_Byzantine_Identity_The_Case_of_Islamophobia_in_A._Kralides_A._Gkoutziokostas_eds._Proceedings_of_the_Symposium_Byzantium_and_the_Arab_World_Encounter_of_Civilizations_Aristotle_University_of_Thessaloniki_Thessaloniki_2013_291-304

32. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Πολιτισμός και επικοινωνία, στο M.-P Masson – Ε. Καψωμένος (επιμ.), Το Βιβλίο του Άρη. Μνήμη Άρη Αλεξάκη, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Université Paul-Valéry Montpellier ΙΙΙ, Ιωάννινα - Montpellier 2012, 339-350.

33. Άρθρο σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστότοπο του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού με τίτλο: «Αργυροχοΐα και χρυσοχοΐα των ορθοδόξων της Κωνσταντινούπολης».

 Βλ.: URL:<http://www.ehw.gr/l.aspx?id=11045>

34.  Χρήστος Μεράντζας, Η παρουσία ασιατικών εικονογραφικών στοιχείων στο πολι­τισμικό περιβάλλον της επονομαζόμενης «Σχολής της ΒΔ Ελλά­δας». Το ζωγραφικό θέμα της materia informis, στο Χ. Σταυράκος (επιμ.), Πρακτικά του Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Σινο-ελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2008, 183-207, εικ. 1-8.

35.  Christos Merantzas, Le tissu de soie comme représentation culturelle: Le cas de la peinture monumentale post-byzantine dans la Grèce du Nord-Ouest, Bulletin du CIETA 83 (2006), 6-21, εικ. 1-34 [εκδόθηκε το 2010]. 

36. Χρήστος Μεράντζας, Ο φθοροποιός κύκλος του Μάταιου Βίου: Επιβίωση ενός πολι­τισμικού σχήματος της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας στη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή τέχνη, στο Π. Νούτσος (επιμ.), Μορφές Κατανόησης και Διαχείρισης του Χρόνου, Ιωάννινα 2005, 79-102, εικ. 1-17.

37. Χρήστος Μεράντζας, Η ζωγραφική του Αγίου Αθανασίου (1584) στην Κάτω Μερό­πη Πωγωνίου, Δωδώνη 33 (2004), 77-174, σχ. 1, εικ. 1-68 (σε συνεργασία με την Ι. Κωστή στην οποία ανήκουν οι σελίδες 159-167).

38. Χρήστος Μεράντζας, «Είναι και γίγνεσθαι» στη μεταβυζαντινή εικονογραφία», στο Α. Παλιούρας – Α. Σταυροπούλου (επιμ.), Μίλτος Γαρίδης (1926-1996) ΑΦΙΕΡΩΜΑ, τ. Β΄, Ιωάννινα 2003, 427-441, εικ. 1-4.

39. Χρήστος Μεράντζας, Η μεταβυζαντινή εικόνα του σκελέθρου. Το δίλημμα της οργανικής ή πνευματικής επιλογής και η αποπροσωποποίηση του ανθρώπου απέναντι στο θάνατο», Δωδώνη 32 (2003), 353-388, εικ. 1-20.

40.   Χρήστος Μεράντζας, Η αντίληψη του χρόνου στην παράσταση των ψαλμών 148-150, Δωδώνη 30 (2001), 237-288, εικ. 1-8.


Μεθοδολογικές και ερμηνευτικές συνιστώσες του έργου μου

Το συνολικό μου έργο στοχεύει στην πρόσληψη και την κατανόηση της πολιτισμικής ιστορίας, όχι στη γραμμική της ακολουθία, αλλά ως το συμβολοποιημένο υπόστρωμα συγκεκριμένων πολιτισμικών μορφωμάτων που άπτονται του τριπτύχου χρόνος, τόπος, βιωμένη σωματικότητα, των οποίων αναζητούνται οι ουσιώδεις μεταμορφώσεις σε ποικίλα πολιτισμικά περιβάλλοντα. Ζωτικής σημασίας είναι η σύνδεση αυτών των μορφωμάτων με συγκεκριμένες μορφές κοινωνικής ύπαρξης, ενώ η σημασιολογική πραγμάτευσή τους γίνεται στη βάση μιας ανθρωπολογικά προσανατολισμένης προσέγγισης που εστιάζει σε συγκεκριμένες κοινωνικές διεργασίες και συνάφειες. Τα πολιτισμικά φαινόμενα που εξετάζονται στο σύνολο του έργου μου συνιστούν όχι μηχανικές διεργασίες, αλλά πυκνές εννοιολογήσεις των πολιτισμικών φαινομένων οι οποίες απηχούν πολλαπλές αλληλεπιδράσεις και αλληλοδιεισδύσεις. Αυτό που ενδιαφέρει είναι να εξετασθούν οι μεταλλαγές τους μέσω των συγχωνεύσεών τους σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, όταν αυτό λαμβάνει χώρα, αλλά και οι ουσιώδεις μετασχηματισμοί τους.

Στον προνεωτερικό κόσμο, τα πολιτισμικά φαινόμενα, λόγω της δομής και της εσωτερικής οργάνωσης που τα διέπει, ενέχουν έναν μεγάλο αριθμό συμβολοποιήσεων, τις οποίες στην εργογραφία μας επιχειρούμε να εντάξουμε και να μελετήσουμε στο σημασιολογικό περιβάλλον του ανωτέρω τριπτύχου. Η επιλογή να μελετηθούν οι συμβολοποιήσεις συγκεκριμένων πολιτισμικών περιβαλλόντων στο πλαίσιο αυτού του τριπτύχου στοχεύει στην ανάδειξη των συναφειών, αλλά και των διαφορών, μεταξύ  των πολιτισμικών περιβαλλόντων όπου οι συμβολοποιήσεις αυτές αναφύονται. Ειδικότερα, το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στο γεγονός το πώς οι αξιακές φορτίσεις  πολιτισμικών περιβαλλόντων διαμορφώνουν συγκυρίες αλληλεπιδράσεων και επαναπροσδιορισμών, πράγμα που καταδεικνύει ότι οι πολιτισμοί, νοούμενοι στην ιστορική τους καταστασιακότητα, εμπεριέχουν συγκροτημένα επικοινωνιακά φορτία που αρθρώνονται στη βάση πρακτικών ενός προσδιορισμένου πεδίου. Στη θεώρησή μας η ιστορία των πολιτισμών εκκινεί από τη προβληματική γύρω από τη συμβολοποίηση πολιτισμικών πρακτικών και κύριος άξονας της ερευνητικής του εργασίας είναι η εστίαση της μελέτης του ιστορικού παρελθόντος στην πραγμάτευση των αντικειμενικών σχηματώσεων των πολιτισμικών μορφωμάτων και η ανάδειξη της πολύπλοκης εγγενούς λογικής τους.

Η μέθοδος εργασίας στην προσέγγιση των πολιτισμικών φαινομένων εκκινεί από την καταγραφή των συναφειών εντός ενός συγκεκριμένου «πεδίου αναφοράς» και προχωρεί στην ιστορική «αποκωδικοποίηση» των πολιτισμικών μορφωμάτων. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται η ανίχνευση πυρήνων νοήματος εντός του πολιτισμικού γίγνεσθαι. Η ανωτέρω επεξεργασία προσπαθεί να αναδείξει τους πυρήνες παραγωγής και αναπαραγωγής του πολιτισμικά συγκροτημένου νοήματος εντός του ευρύτερου πλαισίου κατανόησης των πολιτισμικών μορφωμάτων ως αλληλεξαρτούμενων σχεσιακών δυναμικών που καθιστούν δυνατή τη διαρκή αναδημιουργία τους. Έτσι, τα στοιχεία του τριπτύχου χρόνος, τόπος, βιωμένη σωματικότητα εκλαμβάνονται ως στοιχεία ενός ενιαίου ερμηνευτικού σχήματος για την πολιτισμική ιστορία, στο μέτρο που βοηθούν στην κατανόηση σύνθετων κοινωνικοπολιτισμικών πραγματικοτήτων. Τα επιμέρους κείμενα της εργογραφίας μας (μονογραφίες και αρθρογραφία), με τη συνδρομή των εννοιολογικών και μεθοδολογικών εργαλειών τόσο της πολιτισμικής ιστορίας όσο και άλλων συναφών κλάδων, όπως η πολιτισμική ανθρωπολογία, συγκροτούν μελέτες περίπτωσης, οι οποίες σκοπεύουν να ανιχνεύσουν και να ερμηνεύσουν εκείνες τις δομικές αρχές που νοηματοδοτούν ένα οικονομικό, κοινωνικό ή πνευματικό γεγονός, στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, όχι μόνο με όρους ταυτότητας και συνέχειας, αλλά και με όρους ασυνέχειας και ετερότητας. Στη βάση της θεώρησης αυτής, κι αυτό καταδεικνύεται από πλείστες εργασίες μας για διαφοροποιημένα μεταξύ τους πολιτισμικά περιβάλλοντα, όπως αυτά του ρωμαϊκού, του βυζαντινού, του ισλαμικού πολιτισμού, η πολιτισμική διαφορά συνιστά οργανικό στοιχείο των μετασχηματισμών ενός πολιτισμικού περιβάλλοντος, που δεν είναι στατικό αλλά διαρκώς μεταβαλλόμενο. Υπό αυτό το πρίσμα, η πολιτισμική ταυτότητα δεν συγκροτείται ποτέ μονοσήμαντα, αλλά μέσα από μια ποικιλία συστημάτων διαφορών.

Ως μεθοδολογικό εργαλείο δεν χρησιμοποιείται η «σειριακή» προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων, αλλά επιλέγεται μια ανάλυση του συνεχούς λόγου στην οποία και θεματοποιούνται οι βασικές δομές των πολιτισμικών φαινομένων του τριπτύχου χρόνος, τόπος, βιωμένη σωματικότητα, εκλαμβανόμενες ως ερμηνευτικές σταθερές για την κατανόηση κάθε πολιτισμικού περιβάλλοντος, στο μέτρο που αυτές διαπερνούν συγκεκριμένες πρακτικές ζωής και ενσαρκώνονται σε σύμβολα. Παράλληλα, επιχειρούμε να καταδείξουμε την ιδιάζουσα λειτουργία υβριδικών πολιτισμικών καταστάσεων που είναι άμεσα εξαρτημένες από ποικίλες οικονομικές, κοινωνικές και ιδεολογικές ανακατατάξεις. Ως εκ τούτου, η ματιά της πολιτισμικής ιστορίας διαγιγνώσκει τις διαδικασίες γένεσης και ωρίμανσης των πολιτισμικών μορφωμάτων, μέσα από την ανάλυση του τρόπου της συμβολικής συγκρότησης των πολιτισμικών τους κατηγοριών και διακρίσεων. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται δυνατή η υπέρβαση μιας απλής ιστοριογραφικής αποτύπωσης, με απώτερο στόχο να αναδειχθούν οι πολλαπλές αφηγήσεις, οι οποίες είναι σε θέση να σχηματίσουν σε διαφοροποιημένα πολιτισμικά περιβάλλοντα ένα δίκτυο επιτελέσεων στο χώρο και το χρόνο.