Christos D. Merantzas is a Professor at the Department of History and Archaeology at the University of Patras, where he teaches the history and theory of civilizations. He studied Archaeology at the University of Ioannina (Greece), the Université catholique de Louvain (Belgium), and Paris I Panthéon-Sorbonne (France). He has worked with the Archaeological Service of Greece, the Foundation of the Hellenic World (Athens), and the Laboratory of Archaeology at the University of Ioannina. He has also served as a teaching fellow at the Hellenic Open University during the academic years 2008–2010 and 2017–2026 (Greek culture, Cultural Institution Management, and Performing Arts).
He has published extensively on the cultural history of the Byzantine and post-Byzantine periods, on environmental aesthetics, cultural management, the body and the formation of cultural identities in modernity, as well as on the sustainable development of mountainous regions. His scholarly output includes eleven books and three co-authored monographs, along with numerous articles in academic journals covering topics ranging from the cultural history of the body, time, and landscape to issues of cultural management. In 2013, he received the Award for the Best Academic Work from the Metsovion Interdisciplinary Research Center of the National Technical University of Athens. He served as the scientific coordinator of the research project “The Virtual Museum” funded by the Ioannis S. Latsis Public Benefit Foundation (2015 [https://www.youtube.com/channel/UClZcOpY3zzfuIyNj_LRzf6Q/videos], and as project manager of the In-NovaMusEUm research program within the framework of the Creative Europe “Culture 2014–2020” Programme (2016–2018). He is also a faculty associate and thesis supervisor in the Postgraduate Program in Cultural Management at the Hellenic Open University.
Co-direction of the excavation program of the Roman villa at Stroggili, Arta, Greece
The Excavation Program implemented since 2024 and based on the 5/cooperation protocol between the Ephorate of Antiquities of Arta/Ministry of Culture and the University of Patras (Department of History - Archaeology), concerns excavation, surface, archaeobotanical and geomorphological research at the archaeological site of Strongyli Arta, under the direction of the Head of the Department of Prehistoric and Classical Antiquities and Museums and Deputy Head of the Ephorate of Antiquities of Arta, Ms. Theodora Kontogianni and Professor of Cultural History Mr. Christos Merantzas of the Department of History and Archaeology of the University of Patras.
Links:
https://ha.upatras.gr/profile/cmerantzas/
https://hmerantz.wixsite.com/topio-graphies
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ / PUBLICATIONS
A. ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ/MONOGRAPHS:
1. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Σιωπηλοί ήρωες. Σπαράγματα εθνικής ταυτότητας στον δημόσιο χώρο της
πόλης των Ιωαννίνων, Πεδίο, Αθήνα 2026 (υπό έκδοση Ιανουάριος 2026) / Christos D. Merantzas, Silent
Heroes: Fragments of National Identity in the Public Space of the City of
Ioannina, Pedio, Athens (forthcoming January 2026). [In Greek
with English abstract]
2. Χρήστος Δ.
Μεράντζας, Τέσσερις μικρές αφηγήσεις πολιτισμικής
ιστορίας, Πεδίο, Αθήνα 2025 / Christos D. Merantzas, Four
Short Narratives of Cultural History, Pedio, Athens 2025. [In
Greek with English abstract]
3. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Σκέψεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη των ορεινών περιοχών στην εποχή του
ανθρωπόκαινου, Περιφέρεια Ηπείρου, Ιωάννινα 2025 (υπό έκδοση Δεκέμβριος 2025) / Christos D. Merantzas, Thoughts
on the Sustainable Development of Mountainous Areas in the Anthropocene
Era, Region of Epirus, Ioannina 2025 (forthcoming December 2025). [In
Greek with English abstract]
4. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Οι Σουλιώτισσες (1827) του Ary Scheffer. Η
πολιτισμική αφήγηση ενός ρομαντικού θυσιαστικού ιδεώδους, Σμίλη, Αθήνα, 2022 / Christos D. Merantzas, The
Souliot Women (1827) by Ary Scheffer: The Cultural Narrative of a Romantic
Sacrificial Ideal, Smili, Athens, 2022. [In Greek with English
abstract]
5. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Τοπιο-γραφίες, Σμίλη, Αθήνα 2020 [ISBN: 978-618-5399-48-1] / Christos D. Merantzas, Topio-graphies,
Smili, Athens 2020. [In Greek with English summary]
6. Χρήστος
Δ. Μεράντζας, Φωτεινή
Κρυπτότητα. Ερμηνευτικές προσεγγίσεις στην εννοιολόγηση του απερίγραπτου θεού,
της ουτοπικής πόλης και του θανάτου στον βυζαντινό πολιτισμό, Σμίλη, Αθήνα
2018 [ISBN: 978-960-6880-87-2] / Christos D. Merantzas, Sunlit
Crypticity: Interpretative Approaches to Indescriptible God, the Utopian
City and Death in Byzantine Civilization, Smili, Athens 2018. [in
Greek with English summary]
7. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Ανα-χώρα(-η)ση: Μορφές ετερότητας στον βυζαντινό πολιτισμό, Σμίλη, Αθήνα 2014 / Christos D. Merantzas, Αna-chora(-i)tism: Forms of
Otherness in the Byzantine Culture, Smili, Athens 2014. [in Greek with
English summary]
8. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Οι πολιτισμικές συνιστώσες του «τόπου της αγιότητας». Η συλλογή εικόνων της μονής Βύλιζας Ματσουκίου, Σμίλη, Αθήνα 2012 / Christos D. Merantzas, The
Cultural Components of the “Locus Sanctitatis”. The Collection of Icons of
the Monastery of Vyliza, Matsouki Epirus, Smili, Athens 2012. [in
Greek with an extensive English summary].
[Award for Best Research Paper (2013) in the field “Nature and
Culture in Mountainous Areas in Greece and Europe” by the Development
Foundation of the Metsovian Interdisciplinary Research Center (ME.K.D.E.)
of the National Technical University of Athens]
9. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Ο αντεστραμμένος Διόνυσος. Σχεδίασμα μιας σωματοθεωρίας αλγαισθητικού αυτοκαταναγκασμού, Σμίλη, Αθήνα 2011 / Christos D. Merantzas, The
Inverted Dionysus. A Draft Body-theory of Algaesthetic Self-constraint,
Smili, Athens 2011. [in Greek with English summary].
10. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Ο “τόπος της αγιότητας” και οι εικόνες του. Παραδείγματα ανάγνωσης της τοπικής ιστορίας της Ηπείρου κατά τη μεταβυζαντινή περίοδο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2007 / Christos D. Merantzas, The
“Locus Sanctitatis” and its Images. Examples of Reading the Local History
of Epirus, Greece, in the Post-Byzantine Period, University of
Ioannina, Ioannina 2007 [in Greek].
11. Christos Merantzas, A Treasured Memory. Ecclesiastical Silver from Late Ottoman Istanbul in the Sevgi Gönül Collection, Vehbi Koç Foundation-Sadberk Hanım Museum, Istanbul 2006, In collaboration with Dr. Brigitte Pitarakis (CNRS, France) [in English and Turkish].
12. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Η εικονογράφηση των Αίνων στη μεταβυζαντινή μνημειακή ζωγραφική του ελλαδικού χώρου (16ος-18ος αι.). Η συμβολική θεώρηση της έννοιας του χρόνου στην Οικουμένη και στο Σύμπαν, Ολκός, Ιωάννινα 2005 / Christos D. Merantzas, The Illustration of Psalms 148-150 in the Post-Byzantine Monumental Painting of Greece (16th-18th century). The Symbolic Concept of Time in the Oecumene and the Universe, Olkos, Ioannina 2005.[in Greek].
B./B. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ / EDITING:
Α΄ επιστημονικό συνέδριο για τα Τζουμέρκα: Ο τόπος, η κοινωνία, ο πολιτισμός: Διάρκειες και τομές, 23 - 25 Ιουνίου 2006, επιμέλεια και εισαγωγή Χ. Δ. Μεράντζας, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Τζουμέρκων-Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Αθήνα 2008 [in Greek].
Christos D. Merantzas (ed.), 1st Scientific Congress for the Region of Tzoumerka, Epirus: Place, Society, Culture: Continuities and Discontinuities, 23 - June 25, 2006, Historical and Folklore Society of Tzoumerka-University of Ioannina, Athens 2008.
Γ./C. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ / COLLECTIVE WORK
1. Χρήστος Μεράντζας, Βαρβάρα Παπαδοπούλου, Ιωάννης Χουλιαράς (επιμ.), Φως Ιλαρόν. Αφιέρωμα στη μνήμη Αθανασίου Παλιούρα, Υπουργείο Πολιτισμού-Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, Αθήνα 2024 Christos Merantzas, Barbara Papadopoulou, Ioannis Chouliaras (eds.), Phos Ilaron. Homage in Memory of Athanasios Paliouras, Ministry of Culture – Archaeological Resources Fund, Athens 2024.
2. Έργο Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα (Ε.Α.Η.Σ.Β.)
Τίτλος Πρόσκλησης: 5η Πρόσκληση "Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα για Ανθρωπιστικές και Νομικές Επιστήμες, Επιστήμες Τεχνών και Γραμμάτων"
Θεματική Περιοχή: ΘΕ-1 Ανθρωπιστικές και Νομικές Επιστήμες, Επιστήμες Τεχνών και Γραμμάτων (σε συνεργασία με την Αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιλιάνα Ζάρρα, Πανεπιστήμιο Πατρών και τον Λέκτορα Στέφανο Τσιόδουλο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Κύριος Συγγραφέας: Χρήστος Μεράντζας
Ιλιάνα Ζάρρα, Χρήστος Μεράντζας, Στέφανος Τσιόδουλος (2015). Από τον μεταβυζαντινό στον νεότερο ελληνικό πολιτισμό. Παραδείγματα εικαστικής παραγωγής (16ος-20ός αιώνας). Αθήνα: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. [ISBN: 978-960-603-046-8]
Iliana Zarra, Christos Merantzas, Stefanos Tsiodoulos (2015). From the Post-Byzantine to the Modern Greek Culture: Examples of Visual Production (16th–20th Century). Athens: Hellenic Academic Electronic Textbooks and Supplements. [ISBN: 978-960-603-046-8]
Link: http://repository.kallipos.gr/handle/11419/3926
3. Χρήστος Δ.
Μεράντζας, Στέφανος Τσιόδουλος, Ιωάννης Χουλιαράς), Η δυαδική
αντίθεση παραδείσου και κόλασης: Το δαιμονικό στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή
τέχνη και τον λαϊκό πολιτισμό, Αθήνα 2023: Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ηλεκτρονικά Συγγράμματα και Βοηθήματα. Πρόκειται
για συμμετοχή σε συλλογικό τόμο, του οποίου είχα την ευθύνη υλοποίησης, ως
επόπτης του έργου/Κύριος συγγραφέας κατά τη σύμβαση, όπου και έχω συγγράψει τα
κεφάλαια 7-10 [σε σύνολο 10]. Ο κάθε συγγραφέας έχει την αποκλειστική ευθύνη
των κεφαλαίων που του ανήκουν, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν κοινά κεφάλαια] Σύνδεσμοi:
http://hdl.handle.net/11419/9212
Merantzas,
Ch., Tsiodoulos, S., & Chouliaras, I. (2023). The Dual Contrast of Paradise and Hell [Undergraduate Textbook]. Kallipos, Open
Academic Publications, Athens 2023 [https://dx.doi.org/10.57713/kallipos-181] [In Greek
Δ. / D. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ / TRANSLATIONS:
1. Pierre Vidal-Naquet, Η Ατλαντίδα. Μικρή ιστορία ενός πλατωνικού μύθου, Ολκός, Αθήνα 2006.
2. Pierre Vidal-Naquet, Ο θρυμματισμένος καθρέφτης. Αθηναϊκή τραγωδία και πολιτική, Ολκός, Αθήνα 2003.
3. Françoise Frontisi-Ducroux, Ο Δαίδαλος. Η μυθολογία του τεχνίτη στην αρχαία Ελλάδα, Ολκός, Αθήνα 2002.
Ε. ΑΡΘΡΑ / JOURNAL PAPERS:
1. 1. Χρήστος Δ.
Μεράντζας, Αναγέννηση ορεινών περιοχών μέσω καινοτομίας και συνεργειών, στο Δ.
Καλιαμπάκος (επιμ.), Πρακτικά 11ου Συνέδριου του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. και του
Ε.Μ.Π. με θέμα «Θέσεις, έρευνα και δράσεις για την αναγέννηση των ορεινών και
απομονωμένων περιοχών», Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Μετσόβειο Κέντρο
Διεπιστημονικής Έρευνας. Αθήνα 2025, 50-63 / Christos
D. Merantzas, Renaissance of Mountainous Areas through Innovation and
Synergies, in D. Kaliampakos (ed.), Proceedings of the 11th Conference of
ME.K.D.E. and NTUA on “Positions, Research and Actions for the Revitalization
of Mountainous and Remote Areas,” National Technical University of Athens,
Metsovian Interdisciplinary Research Center, Athens 2025, pp. 50-63. [In Greek
2. 2. Christos Merantzas, Réflexions préliminaires sur les Femmes Souliotes d’ Ary Scheffer, στο Χ. Μεράντζας, Β. Παπαδοπούλου, Ι.
Χουλιαράς (επιστημονική επιμέλεια), Φως Ιλαρόν. Αφιέρωμα στη μνήμη Αθανασίου Παλιούρα, Υπουργείο Πολιτισμού-Ταμείο Αρχαιολογικών
Πόρων, Αθήνα 2024, 251-259.
3. Χρήστος
Μεράντζας, Σύγχρονες προκλήσεις στη συγκρότηση μιας νέας παιδαγωγικής
πρακτικής. Προς μια νέα πολιτισμική ανθρωπολογία του εφικτού, στο Γ.
Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ανθρώπινο
δυναμικό Ειδικά ζητήματα και σύγχρονες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση, Γρηγόρης, Αθήνα 2024,
265-276 / Christos Merantzas,
Contemporary Challenges in the Formation of a New Pedagogical Practice:
Towards a New Cultural Anthropology of the Feasible, in G. Panagiotopoulos
(ed.), Human Resources: Special Issues and Contemporary Approaches in
Education, Grigoris, Athens 2024, pp. 265-276. [In Greek]
4. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Η πολιτισμική
τοπιογραφία μιας θυσιαστικής πρακτικής: Αναστοχασμός στις Σουλιώτισσες του Ary Scheffer, στο Άννα Μανδυλαρά, Γιώργος Νικολάου, Λάμπρος Φλιτούρης,
Νίκος Αναστασόπουλος και Ηλίας Σκουλίδας (επιμ.), Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου «Ελευθερία και θάνατος στην ελληνική επανάσταση». Μικροϊστορικές
προσεγγίσεις απο τον αγώνα στον Ηπειρωτικό και στον ευρύτερο Βαλκανικό
χώρο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2022,
104-111.
5. Christos Merantzas, The
mnemonic formation of the public space: The example of the main avenue of the
city of Ioannina, Epirus, Greece, στο K. Moraitis
– E. Konstantinidou (επιμ.), International Conference on Changing Cities V ‘Spatial,
Design, Landscape, Heritage & Socio-economic Dimensions’ Organised by the Department
of Planning and Regional Development, University of Thessaly, Laboraty of Urban
Morphology and Design in collaboration with the Department of History, Ionian University,
Greece, 20-25 June 2022 (υπό δημοσίευση
2026). https://changingcities.prd.uth.gr/cc/images/program/FINAL_PROGRAM_CCV_2022.pdf
6. Christos
Merantzas, At the Heart of the Delphic Landscape: The Aesthetic Appraisal of an
Intensely Exploited Topography (Bauxite, Aquaculture, Overfishing, Wind Parks), στο 8th Mediterranean
Congress of Aesthetics ‘Aesthetics of Everyday Life in Contemporary
Cities’, Interim Conference of the International Association for
Aesthetics, Delphi, Greece, September 09-11,
2021 (webinar) (υπό δημοσίευση 2026).
7. C.
Merantzas, Pensée publicitaire. Popular Culture as Counterculture, στο Κ.
Καθάριου – Α. Αλεξανδρίδου (επιμ.), Τόμος στη μνήμη της Βάσως Παππά, Πανεπιστήμιο
Ιωαννίνων, Ιωάννινα (υπό δημοσίευση 2026).
8. C.
Merantzas, The Dance of Zalongo and its echoing culture in the texts of
European Philhellenes amidst the first half of the 19th century, στο Ι.
Χουλιαράς (επιμ.), Πρακτικά Ημερίδας για τον ιστορικό χώρο Σουλίου,
Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας, Ηγουμενίτσα 2024.
9. C.
Merantzas, Thoughts on the excavation ontophany in Ancient Helike, in D. Katsonopoulou (ed.), Sixth international
Conference Helike VI. Helike after 373 BC. An interdisciplinary approach,
Athens 2024, 1-9.
10. Χρήστος Μεράντζας, Εκμεταλλευτικές δραστηριότητες
ως πεδία αντιπαράθεσης εντός του Δελφικού Τοπίου, στο Γ. Ξανθός - Ε.
Νταντή (επιμ.), Η περιφερειακή επιστήμη, το μέλλον της και οι
προκλήσεις στα πεδία της έρευνας και της εφαρμογής. 21ο
Επιστημονικό Συνέδριο του Συνδέσμου Ελλήνων Περιφερειολόγων, Ελληνικό
Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Ηράκλειο Κρήτης, 16-17 Οκτωβρίου 2020, Ελληνικό
Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, Ηράκλειο Κρήτης 2020, 179-186.
Christos Merantzas, Exploitative Activities as Fields of Contestation within the Delphic Landscape, in G. Xanthos & E. Danti (eds.), Regional Science, Its Future, and the Challenges in Research and Application. Proceedings of the 21st Scientific Conference of the Association of Greek Regional Scientists, Hellenic Mediterranean University, Heraklion, Crete, 16–17 October 2020, Hellenic Mediterranean University, Heraklion, Crete 2020, pp. 179–186.
12. Χρήστος Μεράντζας, Πέντε ευρωπαίοι εταίροι για ένα σχέδιο
πολιτιστικής συνεργασίας. Η συμμετοχή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος
Παπαγιάννης» στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «In_NovaMusEUm. Τα μουσεία επιστρέφουν
στην τοπική κοινότητα μέσω της Τέχνης και της Διατροφής», στο Δ.
Καλιαμπάκος (επιμ.), Πρακτικά 9ου Συνέδριου του Ε.Μ.Π. και
του ΜΕ.Κ.Δ.Ε (26-29.09.2019). Όραμα, σχεδιασμος και πολιτικές για
την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των ορεινών και των απομονωμένων περιοχών, ΕΜΠ,
Αθήνα 2019, 318-329.
Christos Merantzas, Five European Partners for a Cultural Cooperation Project: The Participation of the Museum of Contemporary Art “Theodoros Papagiannis” in the European Project In_NovaMusEUm: Museums Come Back to the Local Community through Arts and Food, in D. Kaliampakos (ed.), Proceedings of the 9th Conference of NTUA and ME.K.D.E. (26–29.09.2019). Vision, Planning and Policies for the Integrated Development of Mountainous and Remote Areas, NTUA, Athens 2019, pp. 318–329.
13. Christos Merantzas, From Demonic Noise to
Paradisial Melody: Healing in Byzantium, στο: B.
Pitarakis & Gülru Tanman (επιμ.), Life Is Short, Art
Long: The Art of Healing in Byzantium — New Perspectives, Istanbul Research
Institute 38, Pera Museum, Istanbul (2018), 65-74.
14. Χρήστος
Μεράντζας, Βυζάντιος ή περί της βασιλίδος μεγαλουπόλεως: Η Κωνσταντινούπολη ως
αποκλειστική εγγύηση της πολιτισμικής υπεροχής του Βυζαντίου, στο Χαράλαμπος Α.
Μηνάογλου (επιμ.), Πρακτικά Συνεδρίου. Η Κωνσταντινούπολη στην Ιστορία και
την Λογοτεχνία, 13-14 Μαΐου 2016, Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών,
Αθήνα 2018, 29-58. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas
15. Χρήστος Μεράντζας,
Η συμμετοχή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «Θεόδωρος Παπαγιάννης» στο καινοτόμο
ευρωπαϊκό έργο περιφερειακής ανάπτυξης με τον διακριτικό τίτλο In_Nova MusEUm, στα Πρακτικά του 20ού Επιστημονικού Συνεδρίου του Συνδέσμου Ελλήνων
Περιφερειολόγων στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Καλλιθέα, 4-5 Ιουνίου 2018, με τον
τίτλο «Η Περιφέρεια σε καμπή: Μετα-ψηφιακές κοινότητες, νέος τοπικισμός και
επανεθνικοποίηση – Αναπτυξιακές Προεκτάσεις», Αθήνα 2018 295-301 / Christos Merantzas, The Participation of the Museum of Contemporary Art “Theodoros Papagiannis” in the Innovative European Regional Development Project In_Nova MusEUm, in Proceedings of the 20th Scientific Conference of the Association of Greek Regional Scientists, Harokopio University, Kallithea, 4–5 June 2018, entitled The Region at a Crossroads: Post-Digital Communities, New Localism and Renationalization – Developmental Implications, Athens 2018, pp. 295–301.
16. Christos D. Merantzas, The Holistic Cultural Management of Small-scale Places: The Case Study of Ancient Helike (Achaia, Greece), στο Λ. Φλιτούρης – Α. Σπ. Μάρου (επιμ.), Παρελθόντος
κατοπτρισμοί. Κείμενα προς τιμήν του καθηγητή Γεωργίου Π. Παπαγεωργίου, Ηρόδοτος,
Αθήνα 2021, 45-66.
17. Christos Merantzas, Ottoman Textiles Within
an Ecclesiastical Context: Cultural Osmoses in Mainland Greece, στο Susan Babaie & Melanie Gibson (επιμ.), The
Mercantile Effect. Art and Exchange in the Islamicate World during the 17th and
18th Centuries, Gingko Library, Λονδίνο 2017, 102-113.
https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas
18.
Christos Merantzas, Claude Lévi-Strauss Going on
a Journey to Byzantium. From Last Judgment to Paradise, στο Golfo Maggini, Vasiliki P. Solomou-Papanikolaou,
Heleni Karabatzaki & Konstantinos D. Koskeridis (επιμ.), Philosophy and Crisis. Responding to
Challenges to Ways of Life in the Contemporary World, University of Ioannina
& The Council for Research in Values and Philosophy (RVP), Cultural
Heritage and Contemporary Change, Series IV, Western Philosophical Studies,
Volume 11, τόμος 1, Washington, D.C.
2017, 421-446.https://www.academia.edu/28822834/PHILOSOPHY_AND_CRISIS_RESPONDING_TO_CHALLENGES_TO_WAYS_OF_LIFE_IN_THE_CONTEMPORARY_WORLD_VOLUME_ONE
19. Christos Merantzas, The Cultural Itinerary
of Acephalus. From Medieval Cartography to Post-Byzantine Iconography / Χρήστος Μεράντζας, Η πολιτισμική διαδρομή του Ακεφάλου. Από τους μεσαιωνικούς χάρτες στη μεταβυζαντινή εικονογραφία, στο Panagiotis Soucacos, Aiadne Gartziou-Tatti & Minas Paschopoulos
(ed.), Hybrid and Extraordinary Beings. Deviations from ‘Normality’ in Ancient
Greek Medicine / Υβριδικά και ιδιότυπα όντα. Αποκλίσεις από την
‘κανονικότητα στην αρχαία ελληνική μυθολογία και στη σύγχρονη ιατρική’, Κωνσταντάρας,
Αθήνα 2017, 105-111. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas
20. Χρήστος Μεράντζας - Γ. Κανελλοπούλου, "Από
τα α-τοπία στα πολιτισμικά τοπία: Ο βιόκοσμος ενός Οικομουσείου", Πρακτικά
8ου Διεπιστημονικού Διαπανεπιστημιακού Συνεδρίου του Ε.Μ.Π. και του
Μ.Ε.Κ.Δ.Ε.του Ε.Μ.Π. "Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη των ορεινών και των
Γεωγραφικά Απομονωμένων Περιοχών", Μέτσοβο, 22-24 Σεπτεμβρίου 2016, 1-16. Σε ηλεκτρονική μορφή στο:http://mirc.ntua.gr/8th_conference/8th_conference_ergasies.html
21. Χρήστος Μεράντζας, Ανθρωπολογικά διαγράμματα κυκλικής κοσμολογίας
στη Ρεντίνα Αγράφων, στο Κωνσταντίνος Μ. Κούτρας (επιμ.), Ιστορία και
πολιτισμός Ρεντίνας Αγράφων. Πρακτικά συνεδρίου. Ρεντίνα 22-23 Αυγούστου 2015,
Αθήνα 2016, 245-260. Βλ.: https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas
22. Christos Merantzas, Assessing Local
Cultural Heritage Through a Walking Trail: The Case Study of the ‘Theodoros Papagiannis’ Museum of Contemporary Art
(Helliniko Ioanninon, Epirus, Greece), Museum Management & Curatorship 31/3
(2016), 246-267, fig. 1-12. http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09647775.2015.1094672
23.
Christos Merantzas, The Embodied Self in Byzantine Culture, στο B. Pitarakis (επιμ.) Life
is Short, Art Long: The Art of Healing in Byzantium, Istanbul: Pera Museum 2015, 180-191. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas
http://en.peramuzesi.org.tr/Publication/Life-Is-Short-Art-Long-/170/7
24. Χρήστος Μεράντζας, Το πολιτισμικό πρότυπο
του φωτός: Ένα σύντομο σχόλιο στο Βίο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, 'Βελλά'
Επιστημονική Επετηρίδα, 7 (2015), τεύχος β΄, 571-602. https://upatras.academia.edu/ChristosMerantzas
25.
Christos D. Merantzas, Martyrdom as a Form of Embodiment in the Byzantine
Culture, Scientific Culture 15/1 (2015), 27-38. Βλ.http://www.sci-cult.com/files/ &
http://www.academia.edu/9266849/Martyrdom_as_a_Form_of_Embodiment_in_the_Byzantine_Culture_Scientific_Culture_15_1_2015_
26. Χρήστος Μεράντζας, Η ορεσίβια μαρτυρία της
καλλιτεχνικής παραγωγής των Επτανήσων: Φορητές μεταβυζαντινές εικόνες με
προέλευση τα Επτάνησα και προορισμό το Ματσούκι και το Συρράκο Ιωαννίνων, Κερκυραϊκά
Χρονικά 9 (2016), 619-629, εικ. 1-21.
27.
Christos Merantzas, The Castle of Salona (Amfissa, Municipality of
Delphi, Central Greece): A Proposal for Holistic Approach to Cultural
Management, sdct-journal, no 1a, 2a (2014), 69-77. Βλ.:http://sdct-journal.com/index.php/2015-10-18-22-23-19/2014-volume-1-a/349-the-caslte-of-salona-amfissa-municipality-of-delphi-central-greece-a-proposal-for-holistic-approach-to-cultural-management
[Μια
πρώτη επεξεργασία του άρθρου δημοσιεύθηκε σε πιο συνοπτική μορφή με τον τίτλο:
«Η πολιτισμική διαχείριση του κάστρου των Σαλώνων (Άμφισσας): Η μαρτυρία της
“επικής” λήθης της ιστορίας του τόπου στο παρόν και ο καρπός μιας νέας
συνάντησης με την ιστορία», στο Μ.Φ. Παπακωνσταντίνου (επιμ.), Το Κάστρο των
Σαλώνων (Άμφισσας). Ιστορική Διαδρομή – Δυνατότητες και Προοπτική Ανάδειξης.
Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου, Άμφισσα 2014, 157-165].
28.
Christos Merantzas, From Real to
Digital-mediated Objects: Reflections Upon the Digital Reproduction of
Archaeological Objects, ESJ 10/17 (2014), 118-128. Βλ.:http://www.eujournal.org/index.php/esj/article/view/3550/3322
https://www.academia.edu/7501401/From_Real_to_Digital-mediated_Objects_Reflections_Upon_the_Digital_Reproduction_of_Archaeological_Objects_ESJ_10_17_2014_118-128
29. Christos Merantzas,
Plato’s Chora Documented Inside the Monastery of Chora (Cariye Camii), στο N. Ferah Akıncı (επιμ.), International Istanbul Historical
Peninsula Symposium 2013, Yildiz Technical University, Istanbul 2014, 511-518.
Βλ.:https://www.academia.edu/10231946/Christos_Merantzas_Plato_s_Chora_Documented_Inside_the_Monastery_of_Chora_Cariye_Camii_in_Nazl%C4%B1_Ferah_Ak%C4%B1nc%C4%B1_ed._International_Istanbul_Historical_Peninsula_Symposium_2013_Yildiz_Technical_University_Istanbul_2014_511-518.
30. Christos Merantzas, The Role of Computer-mediated Technologies
in the Formation of the Cultural Self: Embodiment, Identity, Community, στο M. Mulalic, A. S. Ozturk, T. Boz (επιμ.), ICECI 2013. The International Conference on
Eduction, Culture and Identity. Book of Proceedings, International
University of Sarajevo, Sarajevo 2013, 215-224.
Βλ.https://www.academia.edu/5669199/The_Role_of_Comuter-mediated_Technologies_in_the_Formation_of_the_Cultural_Self
31. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Η μεταβυζαντινή
πολιτιστική κληρονομιά του Συρράκου Ιωαννίνων: Καταγραφή του επείσακτου
αποθέματος φορητών εικόνων, στο Ε. Αυδίκος – Σ. Χ. Νταλαούτης (επιμ.), Μελετώντας
την παρουσία του Συρράκου στο χρόνο και το χώρο, Πρέβεζα 2014, 35-82.
Βλ.: http://christosmerantzas.blogspot.gr/p/syrrako-in-place-and-time.html
32. Χρήστος Μεράντζας, Προς μια ερμηνευτική του
«Τόπου της αγιότητας», στο Κ. Κ
ωνσταντινίδης – Η. Νέσσερης (επιμ.), Η ιερά
μονή Βύλιζας στον τόπο και τον χρόνο. Πρακτικά συνεδρίου, Μοναστηριακή
επιτροπή Ι.Μ. Βύλιζας – Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2014, 203-207.
33. Christos Merantzas, The Cultural Construction
of the Byzantine Identity: The Case of "Islamophobia", στο A. Kralides – A. Gkoutziokostas (επιμ.), Proceedings of the Symposium
"Byzantium and the Arab World: Encounter of Civilizations", ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2013, 291-304.
Βλ.:http://www.academia.edu/3655672/The_Cultural_Construction_of_the_Byzantine_Identity_The_Case_of_Islamophobia_in_A._Kralides_A._Gkoutziokostas_eds._Proceedings_of_the_Symposium_Byzantium_and_the_Arab_World_Encounter_of_Civilizations_Aristotle_University_of_Thessaloniki_Thessaloniki_2013_291-304
34. Χρήστος Δ. Μεράντζας, Πολιτισμός και
επικοινωνία, στο M.-P Masson – Ε. Καψωμένος (επιμ.), Το Βιβλίο του Άρη.
Μνήμη Άρη Αλεξάκη, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Université Paul-Valéry
Montpellier ΙΙΙ, Ιωάννινα - Montpellier
2012, 339-350.
35. Άρθρο σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστότοπο του
Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού με τίτλο: «Αργυροχοΐα και χρυσοχοΐα των ορθοδόξων
της Κωνσταντινούπολης».
Βλ.: URL:<http://www.ehw.gr/l.aspx?id=11045>
36. Χρήστος Μεράντζας, Η
παρουσία ασιατικών εικονογραφικών στοιχείων στο πολιτισμικό περιβάλλον της
επονομαζόμενης «Σχολής της ΒΔ Ελλάδας». Το ζωγραφικό θέμα της materia
informis, στο Χ. Σταυράκος (επιμ.), Πρακτικά του Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου
Σινο-ελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα 2008, 183-207,
εικ. 1-8.
37. Christos Merantzas, Le tissu de soie comme représentation
culturelle: Le cas de la peinture monumentale post-byzantine dans la Grèce du Nord-Ouest, Bulletin
du CIETA 83 (2006),
6-21, εικ. 1-34 [εκδόθηκε το 2010].
38. Χρήστος Μεράντζας, Ο φθοροποιός κύκλος του Μάταιου Βίου: Επιβίωση ενός πολιτισμικού
σχήματος της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας στη βυζαντινή και τη μεταβυζαντινή
τέχνη, στο Π. Νούτσος (επιμ.), Μορφές Κατανόησης και Διαχείρισης του Χρόνου,
Ιωάννινα 2005, 79-102, εικ. 1-17.
39. Χρήστος Μεράντζας, Η ζωγραφική του Αγίου Αθανασίου (1584) στην Κάτω Μερόπη
Πωγωνίου, Δωδώνη 33 (2004), 77-174, σχ. 1, εικ. 1-68 (σε συνεργασία με
την Ι. Κωστή στην οποία ανήκουν οι σελίδες 159-167).
40. Χρήστος Μεράντζας, «Είναι και γίγνεσθαι» στη μεταβυζαντινή εικονογραφία»,
στο Α. Παλιούρας – Α. Σταυροπούλου (επιμ.), Μίλτος Γαρίδης (1926-1996)
ΑΦΙΕΡΩΜΑ, τ. Β΄, Ιωάννινα 2003, 427-441, εικ. 1-4.
41. Χρήστος Μεράντζας, Η
μεταβυζαντινή εικόνα του σκελέθρου. Το δίλημμα της οργανικής ή πνευματικής
επιλογής και η αποπροσωποποίηση του ανθρώπου απέναντι στο θάνατο», Δωδώνη 32
(2003), 353-388, εικ. 1-20.
42. Χρήστος Μεράντζας, Η
αντίληψη του χρόνου στην παράσταση των ψαλμών 148-150, Δωδώνη 30 (2001),
237-288, εικ. 1-8.
Μεθοδολογικές και ερμηνευτικές συνιστώσες του έργου μου
Το συνολικό μου έργο στοχεύει στην πρόσληψη και την κατανόηση της πολιτισμικής ιστορίας, όχι στη γραμμική της ακολουθία, αλλά ως το συμβολοποιημένο υπόστρωμα συγκεκριμένων πολιτισμικών μορφωμάτων που άπτονται του τριπτύχου χρόνος, τόπος, βιωμένη σωματικότητα, των οποίων αναζητούνται οι ουσιώδεις μεταμορφώσεις σε ποικίλα πολιτισμικά περιβάλλοντα. Ζωτικής σημασίας είναι η σύνδεση αυτών των μορφωμάτων με συγκεκριμένες μορφές κοινωνικής ύπαρξης, ενώ η σημασιολογική πραγμάτευσή τους γίνεται στη βάση μιας ανθρωπολογικά προσανατολισμένης προσέγγισης που εστιάζει σε συγκεκριμένες κοινωνικές διεργασίες και συνάφειες. Τα πολιτισμικά φαινόμενα που εξετάζονται στο σύνολο του έργου μου συνιστούν όχι μηχανικές διεργασίες, αλλά πυκνές εννοιολογήσεις των πολιτισμικών φαινομένων οι οποίες απηχούν πολλαπλές αλληλεπιδράσεις και αλληλοδιεισδύσεις. Αυτό που ενδιαφέρει είναι να εξετασθούν οι μεταλλαγές τους μέσω των συγχωνεύσεών τους σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, όταν αυτό λαμβάνει χώρα, αλλά και οι ουσιώδεις μετασχηματισμοί τους.
Στον προνεωτερικό κόσμο, τα πολιτισμικά φαινόμενα, λόγω της δομής και της εσωτερικής οργάνωσης που τα διέπει, ενέχουν έναν μεγάλο αριθμό συμβολοποιήσεων, τις οποίες στην εργογραφία μας επιχειρούμε να εντάξουμε και να μελετήσουμε στο σημασιολογικό περιβάλλον του ανωτέρω τριπτύχου. Η επιλογή να μελετηθούν οι συμβολοποιήσεις συγκεκριμένων πολιτισμικών περιβαλλόντων στο πλαίσιο αυτού του τριπτύχου στοχεύει στην ανάδειξη των συναφειών, αλλά και των διαφορών, μεταξύ των πολιτισμικών περιβαλλόντων όπου οι συμβολοποιήσεις αυτές αναφύονται. Ειδικότερα, το ενδιαφέρον μας εστιάζεται στο γεγονός το πώς οι αξιακές φορτίσεις πολιτισμικών περιβαλλόντων διαμορφώνουν συγκυρίες αλληλεπιδράσεων και επαναπροσδιορισμών, πράγμα που καταδεικνύει ότι οι πολιτισμοί, νοούμενοι στην ιστορική τους καταστασιακότητα, εμπεριέχουν συγκροτημένα επικοινωνιακά φορτία που αρθρώνονται στη βάση πρακτικών ενός προσδιορισμένου πεδίου. Στη θεώρησή μας η ιστορία των πολιτισμών εκκινεί από τη προβληματική γύρω από τη συμβολοποίηση πολιτισμικών πρακτικών και κύριος άξονας της ερευνητικής του εργασίας είναι η εστίαση της μελέτης του ιστορικού παρελθόντος στην πραγμάτευση των αντικειμενικών σχηματώσεων των πολιτισμικών μορφωμάτων και η ανάδειξη της πολύπλοκης εγγενούς λογικής τους.
Η μέθοδος εργασίας στην προσέγγιση των πολιτισμικών φαινομένων εκκινεί από την καταγραφή των συναφειών εντός ενός συγκεκριμένου «πεδίου αναφοράς» και προχωρεί στην ιστορική «αποκωδικοποίηση» των πολιτισμικών μορφωμάτων. Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται η ανίχνευση πυρήνων νοήματος εντός του πολιτισμικού γίγνεσθαι. Η ανωτέρω επεξεργασία προσπαθεί να αναδείξει τους πυρήνες παραγωγής και αναπαραγωγής του πολιτισμικά συγκροτημένου νοήματος εντός του ευρύτερου πλαισίου κατανόησης των πολιτισμικών μορφωμάτων ως αλληλεξαρτούμενων σχεσιακών δυναμικών που καθιστούν δυνατή τη διαρκή αναδημιουργία τους. Έτσι, τα στοιχεία του τριπτύχου χρόνος, τόπος, βιωμένη σωματικότητα εκλαμβάνονται ως στοιχεία ενός ενιαίου ερμηνευτικού σχήματος για την πολιτισμική ιστορία, στο μέτρο που βοηθούν στην κατανόηση σύνθετων κοινωνικοπολιτισμικών πραγματικοτήτων. Τα επιμέρους κείμενα της εργογραφίας μας (μονογραφίες και αρθρογραφία), με τη συνδρομή των εννοιολογικών και μεθοδολογικών εργαλειών τόσο της πολιτισμικής ιστορίας όσο και άλλων συναφών κλάδων, όπως η πολιτισμική ανθρωπολογία, συγκροτούν μελέτες περίπτωσης, οι οποίες σκοπεύουν να ανιχνεύσουν και να ερμηνεύσουν εκείνες τις δομικές αρχές που νοηματοδοτούν ένα οικονομικό, κοινωνικό ή πνευματικό γεγονός, στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, όχι μόνο με όρους ταυτότητας και συνέχειας, αλλά και με όρους ασυνέχειας και ετερότητας. Στη βάση της θεώρησης αυτής, κι αυτό καταδεικνύεται από πλείστες εργασίες μας για διαφοροποιημένα μεταξύ τους πολιτισμικά περιβάλλοντα, όπως αυτά του ρωμαϊκού, του βυζαντινού, του ισλαμικού πολιτισμού, η πολιτισμική διαφορά συνιστά οργανικό στοιχείο των μετασχηματισμών ενός πολιτισμικού περιβάλλοντος, που δεν είναι στατικό αλλά διαρκώς μεταβαλλόμενο. Υπό αυτό το πρίσμα, η πολιτισμική ταυτότητα δεν συγκροτείται ποτέ μονοσήμαντα, αλλά μέσα από μια ποικιλία συστημάτων διαφορών.
Ως μεθοδολογικό εργαλείο δεν χρησιμοποιείται η «σειριακή» προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων, αλλά επιλέγεται μια ανάλυση του συνεχούς λόγου στην οποία και θεματοποιούνται οι βασικές δομές των πολιτισμικών φαινομένων του τριπτύχου χρόνος, τόπος, βιωμένη σωματικότητα, εκλαμβανόμενες ως ερμηνευτικές σταθερές για την κατανόηση κάθε πολιτισμικού περιβάλλοντος, στο μέτρο που αυτές διαπερνούν συγκεκριμένες πρακτικές ζωής και ενσαρκώνονται σε σύμβολα. Παράλληλα, επιχειρούμε να καταδείξουμε την ιδιάζουσα λειτουργία υβριδικών πολιτισμικών καταστάσεων που είναι άμεσα εξαρτημένες από ποικίλες οικονομικές, κοινωνικές και ιδεολογικές ανακατατάξεις. Ως εκ τούτου, η ματιά της πολιτισμικής ιστορίας διαγιγνώσκει τις διαδικασίες γένεσης και ωρίμανσης των πολιτισμικών μορφωμάτων, μέσα από την ανάλυση του τρόπου της συμβολικής συγκρότησης των πολιτισμικών τους κατηγοριών και διακρίσεων. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται δυνατή η υπέρβαση μιας απλής ιστοριογραφικής αποτύπωσης, με απώτερο στόχο να αναδειχθούν οι πολλαπλές αφηγήσεις, οι οποίες είναι σε θέση να σχηματίσουν σε διαφοροποιημένα πολιτισμικά περιβάλλοντα ένα δίκτυο επιτελέσεων στο χώρο και το χρόνο.
